Hồ Thanh Hải khác nào một viên ngọc nạm trên cao nguyên Thanh Tạng, được tạp chí địa lý quốc gia Trung Quốc bình chọn là hồ đứng hàng đầu trong mười hồ lớn đẹp nhất Trung Quốc, nó được bà con dân tộc Tạng và Mông Cổ tôn xưng là hồ Thánh và năm nào cũng đến đây tế lễ cầu may.

Vào tháng 4 hàng năm, khi băng tuyết trên mặt hồ đã tan, cỏ cây ven hồ đâm chồi nảy lộc, hàng trăm nghìn con chim di trú như: Sếu đầu đốm, chim Âu cá, Âu cổ nâu v v, từ miền nam xa xôi bay đến đây làm tổ và sinh sôi nảy nở tại đây. Bước vào mùa thu, khi những bầy chim di trú này nối tiếp nhau bay xuống miền nam, thì từng đàn chim Thiên nga lại lũ lượt bay tới qua đông tại đây. Bà Đàm Lợi phụ trách ngành du lịch huyện Gang Sa giới thiệu rằng:

"Thường thì vào tháng 10 hàng năm, có từng đàn Thiên nga nối tiếp nhau bay đến đây. Hồi năm 2005, trên bờ hồ từ cửa sông Sa Liễu đến làng Tiền Cát mới chỉ có khoảng 1500 con, nhưng hiện nay đã lên tới hơn 2000 con, trong đó còn có mấy chục loài chim khác như: Hạc cổ đen, Vịt trời v v ."

Những năm gần đây, theo đà diện tích đất ngập nước quanh hồ không ngừng mở rộng, suối nước nhiều thêm và số lượng động vật và cỏ nước cũng tăng lên, đã tạo điều kiện tốt đẹp cho Thiên nga sinh sống và đẻ trứng nuôi con tại đây. Vào mùa đông hàng năm, hàng nghìn con Thiên nga bay nhảy nô đùa bên bờ nước, tiếng hót không ngừng vang lên giữa vòm trời xanh nước biếc, lác đác lại thấy từng đôi Thiên nga sải cánh lướt qua. Bà Đàm Lợi nói:

"Trước đây chỉ đến tháng 11 mới thấy Thiên nga bay tới, hiện nay mới là tháng 10 mà chúng đã lũ lượt bay đến, vậy là đến trước hơn 20 ngày, nguyên nhân chủ yếu là công tác bảo vệ môi trường ở đây đã được coi trọng hơn trước".

Bóng dáng xinh xắn của Thiên nga đã đem lại cho hồ Thanh Hải khá nhiều huyền thoại. Còn Linh dương Trung Hoa đang tung tăng gặm cỏ ven hồ, lại khiến hồ Thanh Hải có thêm nhiều linh khí.

Linh dương Trung Hoa có thân hình thon nhỏ, động tác nhanh nhẹn, trông rất đáng yêu, nhất là hoa văn màu trắng hình quả tim trên hông chúng lại càng nổi bật trên đồng cỏ. Giữa thập niên 80 thế kỷ trước, Linh dương Trung Hoa đã lần lượt biệt tích tại Nội Mông, Cam Túc và Tân Cương, hiện nay chỉ còn khoảng 600 con đang sinh sống tại khu vực hồ Thanh Hải. Ông Mã Ngọc Hải trưởng ban kiểm lâm huyện Gang Sa vừa chụp ảnh lia lịa vừa nói với chúng tôi rằng:

"Chỗ này có hơn 60 con, hiện nay tình hình sinh thái ở quanh hồ được bảo vệ khá tốt, các nhân tố quấy nhiễu đến Linh dương đã ít đi, thêm vào đó là chúng tôi luôn luôn tuần tra bảo vệ, có thể nói là mỗi khi đến đây chúng tôi đều nhìn thấy chúng. Theo thống kê thì ở đây lúc nhiều nhất lên tới hơn 200 con, xung quanh khu hồ hiện có hơn 600 con".

Hai năm nay, tỉnh Thanh Hải đã tăng cường công tác bảo tồn và thống nhất quản lý khu phong cảnh hồ Thanh Hải, đầu tư 1 tỷ 580 triệu đồng vào việc thực hiện bảo vệ môi trường sinh thái và quản lý tại lưu vực hồ Thanh Hải.

Theo đà môi trường sinh thái được khôi phục, hồ Thanh Hải tươi đẹp cũng đã hiện ra trước mắt chúng ta với nhiều phong cảnh kỳ diệu. Từ khi vào hè đến nay, những đám mây mù trên mặt hồ Thanh Hải đã từng ba lần xuất hiện hiện tượng ảo ảnh. Ông Trần Đức Huy Phó Ban Quản lý du lịch khu phong cảnh hồ Thanh Hải giải thích rằng:

"Ảo ảnh xuất hiện phải có điều kiện thiên nhiên nhất định, nhất là vào thời điểm nắng mưa kế tiếp nhau dồn dập, thì rất dễ xuất hiện hiện tượng ảo ảnh. Chỉ riêng năm nay, lượng mưa hồ Thanh Hải có phần dồi dào hơn hai năm trước, đây cũng chính là một trong những nguyên nhân hình thành ảo ảnh. Mặt khác, diện tích hồ Thanh Hải đang không ngừng được mở rộng, cũng như diệt tích vùng đất ngập nước bắt đầu được khôi phục. Trong đó bao gồm trả đất canh tác cho trồng rừng, trồng cỏ v v. Những biện pháp đắc lực này đã có tác dụng cải thiện môi sinh hồ Thanh Hải.

Hồ Thanh Hải đẹp kỳ diệu được sự ưu ái của con người càng đầy sức quyến rũ. Mặt hồ sóng biếc lăn tăn, muôn chim bay lượn, đàn Thiên nga ven hồ đẹp như câu chuyện cổ tích, Linh dương quý hiếm đang trình diễn dáng hình đẹp đẽ, phong cảnh hồ Thanh Hải ngoạn mục đang dang vòng tay đón chào du khách đến từ thập phương tứ xứ.