“Ông để lại một nước Mỹ đang ở trong đống đổ nát trong nhiệm kỳ – đất nước này bị chia cắt hơn bao giờ hết kể từ cuộc Chiến tranh Nam-Bắc Mỹ.” Tháng 6 năm nay, tờ LeFigaro Pháp đăng bài chỉ rõ định hướng chính sách của nhà lãnh đạo Mỹ khiến Mỹ rơi vào tình trạng “nước Mỹ chia rẽ”. Nửa năm sau, nhất là các tình hình rối loạn trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ đã minh chứng nhận định này.

Điều quan trọng đầu tiên là khoảng cách giàu nghèo ngày càng khoét rộng. Trong Ngày lễ Tạ Ơn vừa qua, khoảng 26 triệu người dân Mỹ không có đủ thức ăn, khoảng 40 triệu người đang đối mặt bị chủ nhà hay ngân hàng trục xuất khỏi nhà thuê.

Trên thực tế, kể từ Chủ nghĩa tự do mới bắt đầu từ đầu thập niên 80 của thế kỷ trước, của cải xã hội và quyền phát ngôn chính trị ngày càng tập trung vào những người giàu nhiều nguồn vốn và tầng lớp tinh anh có thu nhập cao.

Những số liệu này khiến mọi người nhìn thấy một nước Mỹ với “người giàu ngày càng giàu hơn, người nghèo lại ngày càng nghèo, tầng lớp trung lưu đang thu hẹp”, đây đã giải mã từ một khía cạnh tại sao xã hội Mỹ đã tức giận như vậy, tại sao chủ nghĩa dân túy nổi lên.

Mùa đông đã đến. Mâu thuẫu ở tầng thứ sâu của Mỹ sẽ không thể giải quyết nếu sinh thái chính trị trong nước Mỹ không thay đổi về căn bản.